“Bouw- en woningtoezicht doe je er niet zo maar even bij!”

Onderstaande brief ontving iBK van Keimpe Stroop - directeur van gBOU. - naar aanleiding van de commotie rondom het experiment Den Haag. De heer Stroop doet hierin de oproep aan BZK om snel duidelijkheid te geven over de Wkb en om zorg te dragen van goed eisen aan toekomstige kwaliteitsborger. "Bouw- en woningtoezicht doe je er niet zo maar even bij!"

Over gBOU.
Mijn bedrijf gBOU. is sinds 2007 gecertificeerd bouwplantoetser. Uit handen van toenmalig minister Ella Vogelaar ontvingen wij met nog 5 andere bedrijven de eerste KOMO certificaten. Nadien is het KOMO-attest vervangen door het BRL 5019 systeemcertificaat.

De BRL 5019 stelt hoge eisen aan mijn kwaliteitsborgers en de interne processen. De BRL 5019 onderscheid 7 scopes:
Scope A: algemeen
Scope B: constructieve veiligheid
Scope C; brandveiligheid
Scope D: bouwfysica
Scope E: installaties
Scope G: coordinatie
Scope I: kleine bouwwerken

Mijn bureau is voor alle scopes gecertificeerd tot en met de toekomstige gevolgklasse 3.  Ieder jaar worden wij geaudit door onze CI en onderdeel daarvan is ook de dossierstudie. Door externe deskundigen wordt dan een willekeurige steekproef gedaan uit onze projecten en deze dossiers worden op alle aspecten onderzocht. Per scope is er een deskundige aanwezig. Wij worden dus jaarlijks gecontroleerd door 6 deskundigen die hun bevindingen rapporteren aan de CI. (Certificerende instelling)

Dit is uiteraard een tijdrovende en kostbare aangelegenheid maar geeft ons bureau wel zekerheid dat wij onze werkzaamheden op een juiste en controleerbare wijze verrichten. Het geeft onze klanten ook zekerheid dat indien wij van mening zijn dat er aan het Bouwbesluit wordt voldaan dat oordeel ook zekerheid geeft. Met andere woorden: de klant krijgt zekerheid en kwaliteit. Dit doen wij al vele jaren. Wij investeren daarnaast ieder jaar aantoonbaar in opleiding en vakkennis van onze medewerkers. Wij geven ook een bijdrage in verschillende deskundigencommissies die zich bezig houden met kwaliteitsborging en bouwkwaliteit.

Vakmanschap is meesterschap
Bouwplantoetsing/kwaliteitsborging is een vak waar vakmanschap en veel kennis is vereist. Onze klanten waarderen ons vooral om deze vakkennis en maken daar gebruik van.
Evenzo hebben de meeste medewerkers van de afdeling BWT van gemeenten veel vakmanschap. Punt van zorg hierbij is wel dat door vergaande bezuinigingen op de afdelingen BWT de actualiteit en borging van de kennis hevig onder druk is komen te staan.

En om van de Wet kwaliteitsborging  een succes te maken is veel ervaring en vakmanschap van kwaliteitsborging nodig. Een concreet kader mis ik in de AMvB zoals die nu ter beoordeling ligt. Weliswaar geeft u aan dat dit nog uitgewerkt wordt maar ik ben er niet gerust op. Ik zal nog een separate reactie op deze AMvB aan u richten.

Onzekerheid bij BWT afdelingen en gevolgen daarvan
In een eerder stadium is door mij al aangegeven aan een paar grotere gemeenten hier in de regio dat het goed zou zijn dat de kennis die bij gemeenten aanwezig is, benut kan gaan worden door de private partijen. Want die hebben om de taken die op hun afkomen in het kader van de Wet kwaliteitsborging gekwalificeerde medewerkers nodig. In eerdere berichten werd gesproken over 500 banen die bij de BWT afdelingen verloren zouden gaan. Anders gezegd: is het niet mogelijk om ambtenaren BWT in dienst te laten gaan bij de private borgers. Daar zouden ook wel pilots mee kunnen worden gedaan. Ambtenaren zijn tot dusver zeer terughoudend om deze stap te maken. Door onzekerheid over het andere speelveld uiteraard en over de invoering van de Wet. Want wat nou als de Wet er toch niet komt…… dan had ik niet weg gehoeven. Aan de andere kant wordt er al jaren flink bezuinigd op BWT afdelingen dus zie daar de spagaat die ontstaat.

Ook de termijn van in werking treden van de Wet houdt naar mijn mening dit proces tegen. Sterker nog: veel afdelingsmanagers zeker hier in het noorden van Nederland zien hun medewerkers van BWT verhuizen via interne vacatures naar andere afdelingen. Vacatures worden vaak ook niet ingevuld. De BWT afdelingen worden op deze wijze al grotendeels ontmanteld en uitgehold en veel kennis gaat op deze wijze verloren. Jammer en wat mij betreft een gemiste kans.

Wat mij verder opvalt is dat u in het huidige wetsvoorstel de gebouwen in GK2 en GK3 eerst nog aan de gemeenten overlaat. Zoals hierboven reeds aangegeven zijn de meeste BWT afdelingen al door bezuinigingen geraakt. In de meeste gemeenten is er dus niet meer voldoende gekwalificeerd personeel in dienst wat nodig is om dergelijke aanvragen op een juiste wijze af te handelen. In het noorden van Nederland zijn er in de gemiddelde gemeente immers maar enkele van deze aanvragen per jaar. Het merendeel van de aanvragen valt in GK1. Voor een paar aanvragen per jaar is een afdeling BWT niet in stand te houden. Ik roep u op om de gevolgen hiervan nogmaals te wegen.

Samengevat:
Bouw- en woningtoezicht en private kwaliteitsborging is een serieus en complex vak en dient als zodanig door het ministerie en de politiek erkend te worden. Dit doe je er niet zomaar even bij naast wat tekenwerk of ontwerpwerk.
Ik ben met mijn bedrijf gBOU. al ruim 10 jaar actief op het gebied van toetsing en borging en ben hiervoor ook als ambtenaar BWT actief geweest. Ook mijn medewerkers die scopehouder zijn hebben minstens 5 tot 10 jaar ervaring. Het is dus ons vak en dit doen wij met passie en trots!

Indien het vakmanschap van kwaliteitsborgers in de Wet niet voldoende geborgd is, is de kans groot dat de marktwerking er voor zorgt dat de goedkoopste kwaliteitsborger via bijvoorbeeld een “lightmodule” voor een appel en een ei de borging doet en dit werk nooit voldoende serieus kan doen. Ik voorspel u: dan wordt de gehele Wet een complete mislukking waarin de door uw gewenste bouwkwaliteit ernstig in het gedrang kan komen en erger nog : ernstige ongelukken zoals instortingen op de loer komen. Dit kan en mag u niet onderschatten en niet laten gebeuren.

Pilot experiment Den Haag
In de media vernam ik medio augustus 2016 dat er met de pilot keurmerk garantiewoningen nog van alles mis is. Ik heb de memo van de gemeente Den Haag er op nageslagen en ontdekte serieuze missers van de kwaliteitsborgers in de toelichting van de 6 voorbeelden. Dit kan op grond van mijn ervaring alleen dan voorkomen indien de kwaliteitsborger te weinig vakmanschap en ervaring heeft danwel te weinig aandacht heeft gehad voor het werk of een combinatie hiervan. Ook het niet of onvoldoende uitwisselen van informatie lijkt een oorzaak te hebben in het ontstaan van deze missers. Dergelijke missers komen overigens ook in andere studies rondom het gemeentelijk bouwtoezicht terug.

De gemeente Den Haag stelt verder vast dat vaak de afgesproken opleverdossiers ontbreken. Dat is ernstig omdat dit immers het fundament onder uw nieuwe Wet is. Op grond van mijn jarenlange ervaring kan ik wel zeggen dat dergelijke hiaten wel een mate van samenhang kennen met een ontoereikend systeem van kwaliteitsborging. Plat gezegd: Als je als borger de boel onvoldoende voor elkaar hebt kun je ook aan het eind de losse eindjes niet aan elkaar knopen en dit rapporteren.

Zoals ik hierboven al aangaf is het opstellen van een  risicoanalyse, samenhang vinden in allerlei documenten en deze voldoende verifieerbaar te beoordelen een complex vak wat veel vakmanschap en aandacht vereist.
Een door een borger gehanteerde werkwijze dient naar mijn stellige overtuiging op zijn minst ondersteund te worden door een certificaat of gelijkwaardig samen met periodieke audits of steekproeven door derden die het oordeel geven dat de borger voldoende kennis en ervaring bezit om als borger op te treden en te mogen blijven optreden.  Optimalisering, professionalisering en certificering van bouwtoezicht kan helpen om de kwaliteitsborging de positie te geven die het verdient. En ja, dan moet hierin inderdaad fors geinvesteerd worden en niet worden bezuinigd.

Ervaringen gBOU.
Dergelijke missers zoals gerapporteerd door de gemeente Den Haag komen binnen gBOU. niet voor. Onze jarenlange ervaring, vakmanschap en processen van interne borging op grond van de BRL 5019 helpen ons hiermee.
Ik zeg niet dat wij geen fouten maken maar onze gecertificeerde en extern geborgde werkwijze behoeden ons voor grote missers. Ik ben in de afgelopen 10 jaar nog nimmer door de CI en/of een gemeente gecorrigeerd in die zin dat we iets over het hoofd gezien hebben wat gevolgen kan hebben of heeft voor ons oordeel.

Onze klanten krijgen bovendien alle gegevens beschikbaar en daaruit blijkt onomstotelijk en verifieerbaar dat het gerechtvaardigd vertrouwen bestaat dat aan alle aspecten van het Bouwbesluit wordt voldaan, danwel dat er niet aan het Bouwbesluit wordt voldaan.
Wij krijgen van de opdrachtgevers en gemeenten geregeld complimenten over onze aanpak en uitstekende documentering en beoordeling in samenhang.

Ik preek hiermee niet voor eigen parochie maar wil u onder de aandacht brengen dat ik baal als een stekker van deze berichtgeving in de media daar waar ik en mijn collega’s veel tijd en geld investeren in de gewenste verhoging van de bouwkwaliteit. gBOU. is een bureau wat alleen maar kwaliteitsborging doet en dit met trots en passie uitdraagt. Deze berichtgeving raakt ook mijn imago.

Het positieve is dat er aandacht is voor het maatschappelijk relevante aspect van onafhankelijk bouwtoezicht. De opdrachtgevers en aannemers waarmee wij samenwerken zien ook zeker het belang van kwaliteitsborging in. De bouwkwaliteit krijgt dan meer aandacht op de bouwplaats, Want daar moet het immers gebeuren. De opdrachtgevers krijgen veel meer zekerheid en ook niet onbelangrijk: de faalkosten worden aantoonbaar verminderd. Dus kan er dan ook meer geinvesteerd worden in de bouwkwaliteit. Dit moeten we met elkaar meer uitdragen.

Oproep:
Ik spreek de wens uit dat het ministerie de Wet kwaliteitsborging snel verder brengt en duidelijkheid geeft over de termijn van inwerking treden. Dat continue getreuzel zorgt voor terughoudendheid bij marktpartijen en overheid en geeft achterhoede gevechten. De politiek moet snel knopen doorhakken want door de vele bezuinigingen op de afdelingen BWT is er in veel gemeenten überhaupt geen toereikende vorm van toezicht meer. Dat hinken op twee gedachten is voor niemand goed. Uw ambtenaren hebben recht op zekerheid evenals de markt recht heeft op duidelijkheid. Om het bouwtoezicht landelijk kwalitatief op een hoger niveau te brengen moet er blijvend fors geïnvesteerd worden. En dit doe je alleen maar als er voldoende vertrouwen is op een daarbij behorend verdienmodel.

De eisen aan marktpartijen die u naar mijn mening dient te stellen dienen de volgende kernwaarden te hebben:

• aantoonbaar vakmanschap
• aantoonbare ervaring
• periodieke externe controle
• onafhankelijke positie

Bij herhaaldelijke ongeregeldheden danwel intrekken van diens certificaat, dient de borger onmiddellijk van de markt gehaald te worden zodat enkel kwaliteit loont. Vertrouwen, integriteit en transparantie dat is wat nodig is.
Dat zou de Wet kwaliteitsborging toch moeten uitstralen!

Voor een nadere toelichting kunt u gerust bellen met ondergetekende.

Met vriendelijke groet,
Keimpe Stroop
directeur

gBOU.
onafhankelijke (ge)Bouwspecialisten

a: Herenwal 124, 8441 BE HEERENVEEN
t: 0513 610030
m: 0653786270
e: keimpe.stroop@gbou.nl
i: www.gbou.nl (wij werken momenteel aan upgrading van onze website)