De gemeente Ermelo heeft een traditie in verbinding zoeken met lokale bouwers. Die traditie vertaalt zich onder andere naar een vroegtijdige deelname aan proefprojecten voor de Wet kwaliteitsborging bouwen (Wkb). Na twee proefprojecten is wethouder Wouter Vogelsang overtuigd: ‘De koper is beter beschermd en de aannemerij is gedwongen om volwassen te worden. De kwaliteitsborgers zitten veel dichter op de huid van de aannemers doordat de borgers voortdurend tussentijds toetsen. Daardoor gaat de kwaliteit van bouwprojecten aantoonbaar omhoog.’
Tegenover het gemeentehuis staat een complex met winkels en appartementen. Elders in Ermelo zijn 21 koopwoningen in aanbouw. Beide projecten zijn of worden gebouwd onder de systematiek van de Wkb. Vogelsang: ‘In 2018 zijn we er als het ware blind in gestapt. Eens in de twee tot drie jaar houden we een informatieavond voor bouwend Ermelo waarin we de bouwers bijpraten over ontwikkelingen in wet- en regelgeving. We zoeken daarin nadrukkelijk de verbinding. Mede daardoor is het voornemen ontstaan om een Wkb-proefproject te starten.’ Inmiddels kan Vogelsang het andere gemeenten volmondig aanraden om zich aan te melden met een proefproject: ‘Ik zou zeggen: ga ervoor. Door een proefproject te draaien leer je wat ieders rollen zijn en ook hoe je als gemeente je nieuwe rol kunt invullen. Mochten bestuurders nog vragen hebben of twijfelen over nut en noodzaak om ervaringen op te doen met proefprojecten, dan ben ik altijd bereid daar een toelichting op te geven.’
Bouw- en Woningtoezicht
Een van de leerpunten zo niet zorgpunten voor een gemeente is wat er verandert voor de medewerkers van Bouw- en Woningtoezicht: is er straks nog wel werk voor hen? Vogelsang: ‘Hun taken verschuiven maar ik kan je verzekeren dat er nog wel voor honderd jaar werk ligt, zeker met de komende landelijke Actieagenda Wonen. Onze gemeente alleen al heeft de opgave om 460 woningen te bouwen.’
In Ermelo wordt de medewerker van bouwtoezicht ondersteund door 4 BOA’s. Zij worden ingezet als toezichthouder bij kleine bouwvergunningen. Ook houden ze toezicht op de naleving van bestemmingsplanvoorschriften in onder andere het buitengebied als het gaat om de bestemming van leeg komende agrarische bedrijfsgebouwen. Bovendien is de verwachting dat bouwtoezicht straks een belangrijke rol krijgt in het toezicht op duurzaamheidsaspecten van bouwprojecten. Vogelsang: ‘Je kunt daar afspraken over maken met de kwaliteitsborger. Laat je dat toezicht aan hem over of doe je het zelf? Je kunt als gemeente in de verdediging schieten of je kunt gaan omdenken.’
Goedkeurende verklaring
Aan het slot van een Wkb-project moet er een goedkeurende verklaring liggen van de kwaliteitsborger dat aan alle eisen van het Bouwbesluit is voldaan. Maar wat als de borger op aspecten geen ‘vinkje’ kan zetten? Vogelsang: ‘Wij blijven te allen tijde bestuurlijk verantwoordelijk. We kiezen dan ook of we vervolgens handhaven of niet. Maar, als het goed is komen we niet snel voor zo’n beslissing te staan, omdat we steeds tijdens de bouw worden bijgepraat. Zo kunnen we snel tussendoor schakelen en zaken bijstellen.’
Korting op bouwleges
Ermelo geeft voor de proefprojecten veertig procent korting op de bouwleges. Na 1 januari 2022 (Red. 1 juli 2022) geldt dat niet meer, terwijl de kwaliteitsborgers wel moeten worden betaald. Vogelsang, tevens wethouder van financiën: ‘Zoals het nu is ingericht, gaan wij inkomsten verliezen. Hoe we die tekorten gaan opvangen, daarvoor kijken we naar de rijksoverheid. Dit maakt overigens mede deel uit van de evaluatie van artikel 2 van de Financiële-verhoudingswet.’
Uit dit artikel 2: ‘Indien beleidsvoornemens van het Rijk leiden tot een wijziging van de uitoefening van taken of activiteiten door provincies of gemeenten, wordt in een afzonderlijk onderdeel van de bijbehorende toelichting met redenen omkleed en met kwantitatieve gegevens gestaafd, welke de financiële gevolgen van deze wijziging voor de provincies of gemeenten zijn. In de toelichting wordt tevens aangegeven via welke bekostigingswijze de financiële gevolgen voor de provincies of gemeenten kunnen worden opgevangen.’
Tegelijkertijd stelt de wethouder vast dat kopers dankzij de Wkb meer waar voor hun geld zullen krijgen, lees: een betere kwaliteit. ‘Daar mag best iets tegenover staan, dus met gevolgen voor de prijs. De wet dwingt bouwers immers om gemaakte afspraken na te komen, dankzij de kwaliteitsborging tijdens de bouw.’
Blij dat de proefprojecten in Ermelo nu al aantonen dat de kwaliteit van de bouwwerken daadwerkelijk omhoog gaat maar ik zie niet in dat de gemeente eindverantwoordelijke is want dat is in mijn ogen toch de opdrachtgever want die wil en krijgt hierdoor waar voor zijn geld.