Op 22 maart 2023 is het zogenoemde Klein Koninklijk besluit (KB) gepubliceerd (Stb. 2023, 89) waarmee de datum van inwerkingtreding van de Omgevingswet vastligt. De inwerkingtreding van de onderliggende wetgeving (zoals Bbl, Bkl, Wkb, etc.) is geregeld via een tweede Koninklijk besluit dat op 7 april 2023 is gepubliceerd (Stb. 2023, 113). Daarmee is dus de datum van de Omgevingswet, inclusief Wkb, definitief. 

Het tweede KB is een complex document dat alle wetgeving die samenhangt met Omgevingswet netjes in volgorde in werking treedt. Dit is nodig omdat de oorspronkelijke teksten van bijvoorbeeld het Besluit bouwwerken leefomgeving sinds publicatie (in 2018) al verschillende keren zijn gewijzigd. Met het tweede KB treden dus ook al die tussentijdse wijzigingen in werking. Het uiteindelijke resultaat – de zogenoemde geconsolideerde versie – is te vinden via de site van het Informatiepunt Leefomgeving en uiteindelijk na inwerkingtreding ook via wetten.overheid.nl.

Opleverdossier 

Niet alles wat uiteindelijk in de Omgevingswet (en dus Wkb) terechtkomt is al formeel vastgesteld. In het tweede KB worden sommige delen van wetten en besluiten (voorlopig) uitgesloten. Zo zal het opleverdossier (artikel 757a BW, ook wel consumentendossier genoemd) nog niet meten in werking getreden. Dit is gedaan door in het KB een deel van de Wkb uit te zonderen van inwerkingtreding per 1-1-24 (zie afbeelding).

Zoals afgesproken zal dit deel van de Wkb pas in werking treden als overgangsrecht is geregeld. Dit overgangsrecht is in voorbereiding. Ondanks dat het nog niet duidelijk is wanneer dit overgangsrecht en het opleverdossier in werking treden is het aan te raden om dit nu al contractueel te regelen. 

Verbouw 6 maanden later?

Minister De Jonge heeft aan de Eerste Kamer inderdaad 2022 toegezegd om verbouw van bouwwerken vallend onder gevolgklasse 1 pas een half jaar na inwerkingtreding onder de Wkb te laten vallen. Dit vanwege de zorg of er wel genoeg kwaliteitsborgers zullen zijn bij inwerkingtreding. Deze toezegging is gedaan toen nog sprake was van invoering per 1 juli 2023. Nu dit een half jaar later is, heeft de minister aangegeven met partijen te overleggen of dit nog noodzakelijk is of dat ook verbouw per 1 januari toch onder de Wkb kan komen te vallen. Voor de zomer zal definitief hierover besloten worden.

UPDATE: inmiddels is besloten dat ook verbouw direct per 1 januari 2024 onder de Wkb valt. Met de publicatie van de wet in het staatsblad ligt de inwerkingtredingsdatum van 1 januari 2024 vast en werken alle partijen verder richting inwerkingtreding van de Wkb en de Omgevingswet per 1 januari 2024.

---

Het later in werking treden is als volgt geregeld:

• Met een geplande wijziging van het Bbl (Stb. 2023, 106) wordt aan artikel 2.17 een vierde lid toegevoegd waarin is aangegeven dat verbouw niet onder gevolgklasse 1 valt.
  
• Bij de regels over de inwerkingtreding van deze wijziging (zie het tweede lid van Artikel II) is aangegeven dat het vierde lid op een nader te bepalen tijdstip weer vervalt. 

Op deze wijze wordt dus geregeld dat verbouw per 1-1-24 niet meteen onder de Wkb valt maar na 6 maanden pas wordt toegevoegd. Nu besloten is dat verbouw toch direct met de rest van gevolgklasse 1 in werking treedt zal het nieuwe vierde lid van 2.17 niet in werking treden en op een later tijdstip worden geschrapt uit het Bbl.

---

 

Op 14 maart heeft een meerderheid van de Eerste Kamer ingestemd met het Conceptbesluit tot vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van de Omgevingswet (EK 33118 / 34986, EU). Hiermee is de inwerkingtreding van de Omgevingswet – en daarmee ook van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen – vastgesteld op 1 januari 2024.

Onderstaande tekst is overgenomen van het nieuwsbericht dat op 14 oktober geplaatst is op Rijksoverheid.nl. Met het uitstel van de inwerkingtreding van de Omgevingswet naar 1 juli 2023 schrijft ook de inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen door naar deze datum.

Invoering van de Omgevingswet naar 1 juli 2023

Nieuwsbericht | 14-10-2022 | 18:22

Voor een zorgvuldige invoering van de Omgevingswet is meer tijd nodig om te oefenen, te testen en te zorgen voor extra ondersteuning bij bevoegde gezagen. Daarom opteren minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening), provincies, gemeenten en waterschappen voor een beperkt uitstel van de ingangsdatum. Dat wordt 1 juli 2023, in plaats van 1 januari 2023.

Zorgvuldigheid en duidelijkheid

Minister De Jonge stelt dat een nieuwe, concrete ingangsdatum nodig is: “Er is meer tijd nodig om te oefenen en te testen. Alles afwegend is een nieuwe ingangsdatum van 1 juli 2023 de beste optie, zo vinden ook de provincies, gemeenten en waterschappen. Dit beperkte uitstel zorgt voor zorgvuldigheid én duidelijkheid. Over de verschillende scenario’s, achterliggende dilemma’s en alle voor- en nadelen ga ik graag met de Eerste Kamer in debat.”

De Omgevingswet

De Omgevingswet bundelt een lappendekken aan wetten en voorschriften in één wet. Daarnaast zorgt de wet voor één digitaal loket dat het voor consumenten en bedrijfsleven makkelijker maakt vergunningen aan te vragen en projecten te starten. Het Koninklijk Besluit dat de eerder beoogde invoering per 1 januari 2023 regelt, trekt de minister in om vervolgens een nieuw besluit in procedure te brengen met als ingangsdatum 1 juli 2023.

Op 24 februari heeft minister De Jonge de Eerste Kamer geïnformeerd over het advies van de Raad van State met betrekking tot het Besluit kwaliteitsborging. De Afdeling heeft een advies met een positief dictum uitgebracht. In een bijlage bij de brief is aangegeven welke wijzigingen naar aanleiding van dat advies en overleg met de Kamer nog zijn doorgevoerd in de toelichting op het Besluit kwaliteitsborging. In de brief geeft de minister tevens aan op korte termijn delen van het stelsel in werking te laten treden zodat de Toelatingsorganisatie kwaliteitsborging bouw formeel met de werkzaamheden kan starten.

De finale afweging over inwerkingtreding van het volledige stelsel vindt in maart plaats. De planning is om de Wkb tegelijk met de Omgevingswet – inmiddels per 1 juli 2023 gepland – van start te laten gaan.

De Eerste Kamer heeft op 23 november de voorhang van het Ontwerpbesluit kwaliteitsborging formeel afgerond (zie onder). Voorafgaand aan de afronding van de voorgang zijn door Minister Ollongren nog een groot aantal vragen beantwoord. Zie het verloop van het wetstraject voor een chronologisch overzicht.

Op korte termijn wordt  het besluit nu naar de Raad van State voor advies en inmiddels is de Regeling kwaliteitsborging – met onder meer de opleiding- en ervaringseisen voor kwaliteitsborgers – gepubliceerd voor consultatie. Na advies van de Raad van State zal zo spoedig mogelijk het deel benodigd voor het instellen van de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (Tlokb) worden gepubliceerd en in werking treden. De TloKB kan vervolgens de formele toelating van instrumenten voor kwaliteitsborging tot het stelsel afronden. De komende maanden zal onverkort worden ingezet op het oefenen met de Wkb en het oplossen van de laatste aandachtspunten.

Uit het verslag van de vergadering van de Commissie Binnenlandse Zaken en de Hoge Colleges van Staat / Algemene Zaken en Huis van de Koning (BiZa/AZ) van 23 november 2021: 
"De commissie besluit de brief van 22 november 2021 voor kennisgeving aan te nemen en de minister van BZK door middel van deze korte aantekening te laten weten dat het Besluit kwaliteitsborging voor het bouwen (34453, O) aan de Raad van State kan worden voorgelegd ter verkrijging van advies. De commissie spreekt tevens uit dat zij door de minister van BZK middels de monitoringsrapportage geïnformeerd wenst te worden over het advies van de Raad van State en over de mate waarin de inbreng vanuit de commissie in het uiteindelijke Besluit is verwerkt."

Naar aanleiding van het op 22 februari 2021 aan de Eerste Kamer toegezonden ontwerpbesluit kwaliteitsborging zijn door de Eerste Kamer op 15 april aanvullende vragen gesteld. In een brief van 22 juni geeft minister Ollongren antwoord op deze vragen.

Belangrijkste nieuws in de brief is de optie om de Wkb gefaseerd in te voeren. In reactie op de zorg van de Eerste Kamer over het aantal beschikbare kwaliteitsborgers bij invoering van de Wkb geeft de minister aan met de VNG de mogelijkheid besproken te hebben om gevolgklasse 1 tijdelijk te beperken. In het ontwerpbesluit wordt de mogelijkheid ‘ingebouwd’ om verbouwprojecten indien noodzakelijk pas op een later moment mee te nemen onder de Wkb. Het betreft een tijdelijke maatregel die er voor zorgt dat bij invoering minder kwaliteitsborgers nodig zijn. In de brief wordt gesproken over een periode van 6 maanden.

De gefaseerde invoering wordt gezien als een ‘terugvaloptie’, wat blijkt uit het vertrouwen dat de minister uitspreekt dat dit waarschijnlijk niet nodig zal zijn:

“Ik heb er vertrouwen in dat de gezamenlijke inspanning van gemeenten, aannemers, kwaliteitsborgers en overige betrokkenen ertoe zal leiden dat sprake is van voldoende kwaliteitsborgers en kwaliteitsborging tegen acceptabele kosten op het moment van invoeren van de Wkb.”

De brief is te lezen via deze link.