Kwaliteitsborging voor het bouwen
Alle informatie over kwaliteitsborging op één plek | Informatiekanaal Regiegroep kwaliteitsborging | Aan de slag met kwaliteitsborging!
Op de website van de Stichting Bouwkwaliteit is een reactie gepubliceerd op het artikel Stichting Bouwkwaliteit besteedt Milieudatabase uit, dat op 25 augustus in Cobouw is gepubliceerd. In de reactie wordt de suggestie tegengesproken dat er de afgelopen niets is gedaan aan de implementatie van de Nationale Milieudatabase. SBK benadrukt in het artikel dat het verschuiven van de werkzaamheden uit het oogpunt van efficiëntie heeft plaatsgevonden.
Hoe verandert het nieuwe stelsel van private kwaliteitsborging het bouwproces? Vakblad Aannemer kijkt mee bij een project van negen woningen dat wordt uitgevoerd in het kader van het experiment Crisis- en herstelwet voor grondgebonden woningen. In een tweede artikel in de reeks een gesprek over kwaliteitsborging bij Aannemingsbedrijf Lamers in Veldhoven. Onderwerp van gesprek is de gewijzigde aanpak nu niet de gemeente de plannen toetst maar Bouwgarant zorgt voor de kwaliteitsborging. Voor Lamers kent het stelsel voor- en nadelen. Een deel van de te maken kosten kunnen naar achter in het proces worden verschoven wat de kosten drukt. Aan de andere kant wordt er nog meer op het bordje van de aannemer neergelegd.
Of de voordelen of de nadelen de doorslag krijgen moeten blijken uit de verdere verloop van het project en met name uit toekomstige projecten.
Het gehele artikel is te lezen op de website van Aannemer. Het eerste artikel uit de serie is hier te lezen.
Op de website van Aedes is een interview gepubliceerd met Hajé van Egmond, een van de kwartiermakers van iBK. In het interview wordt een toelichting gegeven op de wijzigingen en de mogelijkheden die dit biedt voor corporaties. Van belang voor corporaties is tijdig na te gaan op welke wijze ze hun kwaliteitsborging willen regelen. Als de plannen van minister Blok doorgaan dan zullen eengezinswoningen al per 1 januari 2017 onder de nieuwe regels vallen. De kans is groot dat in dat gevallen de nieuwbouwplannen van vandaag al via het nieuwe stelsel zullen worden gebouwd!
In het artikel wordt gesteld dat de bewijslast als het gaat om gebreken na oplevering “in principe wordt omgedraaid”. Op grond van de wet is de aannemer inderdaad aansprakelijk voor gebreken die na oplevering worden opgemerkt, “tenzij deze gebreken niet aan de aannemer zijn toe te rekenen.” Dit wil niet zeggen dat een aannemer opeens voor alle gebreken aansprakelijk is. Wel dat de aannemer zich niet langer kan verschuilen achter het proces verbaal van oplevering….
SBK heeft in overleg met het ministerie van BZK besloten de operationele werkzaamheden van het beheer en onderhoud van de Nationale Milieudatabase (NMD), het actueel houden van de bepalingsmethode ‘Milieuprestatie van gebouwen en GWW-werken’ en het zorgdragen voor een daarop toegesneden commercieel draagvlak per 1 juli 2015 door het Instituut voor Bouwkwaliteit (iBK) uit te laten voeren.
Michiel van der Meulen blijft hierbij fulltime projectleider. Hij zal zich vooral richten op het toelaten van, toetsen, registreren en borgen van aangeboden milieudata voor opname in de NMD alsmede het beoordelen van instrumenten voor het berekenen van de milieuprestatie van gebouwen en GWW-werken die door iBK/SBK kunnen worden geaccepteerd wanneer zij voldoen aan openbare en vastgelegde criteria. Ook de samenvoeging van milieudata B&U en GWW maakt deel uit van zijn werkzaamheden. Michiel zal parttime worden geflankeerd en gesteund door Harry Nieman en Piet van Luijk. Harry zal zich in hoofdzaak richten op algehele leiding en het creëren van een financieel solide draagvlak bij het betrokken bedrijfsleven en de overheid. Piet zal zich vooral richten op het verbinden van de bepalingsmethode en NMD aan het (rijks)beleid ten aanzien van milieuprestaties van gebouwen en GWW-werken, het bepalen van circulariteit van producten en bouwwerken, certificering van duurzaam vastgoed enz. Gedrieën hebben zij voorts oog voor overleg met stakeholders, het geven van voorlichting, het vinden van een juiste positionering van de NMD, zowel in nationaal als Europees verband.
SBK hoopt hiermee een verbeterd fundament te hebben gelegd voor de kwaliteitsborging van de bepalingsmethode en de robuustheid van de NMD. Het financiële beheer en de eindverantwoordelijkheid op dit vlak blijft bij SBK.
De direct betrokken personen zijn te bereiken via www.milieudatabase.nl.
Nu het concept-wetsvoorstel bij de Raad van State ligt, de BV Nederland geniet van een welverdiende vakantie en we bij iBK onze plannen voor de rest van het jaar uitwerken, wil ik u de vraag stellen wat u van ons wilt weten de komende tijd. Op korte termijn willen we de veelgestelde vragen op onze website uitbreiden en graag zouden we ook uw ervaringen met kwaliteitsborging willen delen met de rest van de wereld. Vandaar de oproep om via onze contactpagina door te geven:
We horen graag van u!!
Hajé van Egmond
Namens iBK
In de afgelopen periode is een pilot uitgevoerd met bouwplantoetsing onder certificaat bij 60 woningen in het project “Ik bouw betaalbaar in Almere”. De bouwplantoetsing is uitgevoerd door Grontmij waarbij de gemeente Almere steekproefsgewijs controleerde alvorens vergunning te verlenen.
Binnen de pilot is al snel discussie ontstaan over de aannemelijkheid van het voldoen aan de eisen voor constructieve veiligheid. Reden voor Almere om vrij vroeg in het project – naast de gecertificeerde toets – de constructie weer volledig te toetsen. Uit de toetsing bleek op het constructieve vlak veel aan te merken te zijn op de gecertificeerde toets. Er lijkt sprake van onderschatting van de benodigde inspanning door de private toetser en daarmee van een te groot project voor de beschikbare capaciteit. Overige conclusies en aanbevelingen waren:
Partijen concluderen dat de pilot niet dat heeft laten zien wat vooraf werd verwacht. Duidelijk is dat communicatie en ervaring met het toetswerk zaken zijn die nadrukkelijk onderdeel uitmaken van de toekomstige taak van de private toetser. En (ook) daar zal nog de nodige aandacht aan besteed moeten worden!
Het evaluatierapport is hier te lezen.
Focus meer op toetsing dan op eindresultaat…
Uit de evaluatie van de pilot komt naar voren dat er een erg sterke nadruk heeft gelegen op het vooraf toetsen van de plannen. Wat blijkt uit de volgende tekst uit de evaluatie:
"Een vaak gehoorde reactie op de hierboven genoemde punten is dat het onderdeel van minder zwaarwegend belang is, of dat het bij de uitvoering wel goed komt. Beiden punten zijn dan misschien het discussiëren waard, maar staan los van het doel van deze pilot waarbij toetsing centraal staat. Door toetsing voorafgaand aan de uitvoering, al dan niet door een gecertificeerde marktpartij, zal met enige zekerheid vast komen te staan of aannemelijk worden dat het bouwplan voldoet aan het Bouwbesluit. Dat is het doel van de preventieve toetsing tijdens de vergunningsfase."
Een dergelijk uitgangspunt – dat bij meer pilots naar voren komt – is enigszins rigide en doet afbreuk aan de doelstelling van de Wet kwaliteitsborging: meer focus op het eindresultaat en minder op de papieren werkelijkheid vooraf. Een goede vervolgvraag bij deze pilot zou dan ook zijn: Kwam het bij de uitvoering inderdaad goed? Een vraag die absoluut beantwoord moet worden!
Ten behoeve van de Schakeldag 2015 is een 2 pagina’s tellende brochure gemaakt met basisinformatie over de Wet kwaliteitsborging en enkele lopende pilotprojecten. De brochure is een prima startpunt als kennismaking met de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen.
De brochure kunt u hier downloaden. De presentatie gegeven tijdens de Schakeldag kunt u hier vinden.
Onderstaand bericht is afkomstig uit de periode nieuwsbrief Bouwen met Kwaliteit van BZK. U kunt zich via die link aanmelden voor de nieuwsbrief.
Sterkere positie voor opdrachtgever in de bouw
Het huidige systeem van kwaliteitsbewaking was aan herziening toe vanwege toenemende complexiteit in de bouw, de noodzaak tot positieve prikkels voor bouwpartijen en een onheldere verdeling van rollen en verantwoordelijkheden. De ministerraad heeft in mei 2015 op voorstel van minister Blok voor Wonen en Rijksdienst ingestemd met het wetsvoorstel ‘kwaliteitsborging voor het bouwen’.
Sterkere positie opdrachtgevers
Nieuw is dat de aannemer ook na de oplevering wettelijk aansprakelijk is voor gebreken aan het bouwwerk die aan hem zijn toe te rekenen. Anders dan nu is de aannemer in het nieuwe systeem niet alleen aansprakelijk voor verborgen, maar ook zichtbare gebreken die bij een oplevering door de opdrachtgever opgemerkt hadden kunnen worden. Hierover zijn met particuliere opdrachtgevers geen afwijkende afspraken toegestaan. Aannemers krijgen verder de plicht om hun opdrachtgever te informeren of en hoe zij verzekerd zijn voor risico’s bij een faillissement van het bedrijf en voor gebreken tijdens de bouw en daarna.
Als de laatste termijn van de aanneemsom (maximaal 5%) in depot is gestort bij de notaris, keert deze het depotbedrag na in werkingtreding van de wet pas uit als aan twee voorwaarden is voldaan. De notaris moet een schriftelijk bewijs van de aannemer ontvangen dat hij de opdrachtgever heeft gewezen op zijn opschortingsrecht en de opdrachtgever niet heeft aangegeven dat hij van zijn opschortingsrecht gebruik wil maken. Hiermee verdwijnt het automatisme dat de notaris het depotbedrag drie maanden na oplevering uitbetaalt aan de aannemer als hij niets van de opdrachtgever heeft vernomen. Met deze maatregelen wordt de positie van de opdrachtgever sterker tegenover de aannemer.
Nieuwe methodes voor kwaliteitsborging
Bij het afgeven van een vergunning voor nieuwbouw of seriematige verbouw hoeft de gemeente in het nieuwe stelsel niet meer te kijken naar bouwtechnische aspecten en controles uit te voeren tijdens de bouw. In plaats daarvan komt een nieuw systeem van kwaliteitsborging waarin marktpartijen zorgen dat aan de wettelijke eisen wordt voldaan.
Marktpartijen in de bouw moeten zelf methodes ontwikkelen voor voorgestelde kwaliteitsborging. Een onafhankelijke publieke toelatingsorganisatie zal beoordelen of een methode voldoet.
De gemeente controleert bij het afgeven van een vergunning voor het bouwen of tijdens de bouw wordt gewerkt met een toegelaten methode voor kwaliteitsborging die wordt toegepast door een hiervoor erkende of gecertificeerde kwaliteitsborger. Onder bepaalde voorwaarden zou ook de aannemer of architect de kwaliteitsborger kunnen zijn.
De gemeente blijft wel zelf toetsen aan de locale welstandseisen, het bestemmingsplan en de veiligheid voor de omgeving.
Eerst nieuwbouw en seriematige verbouw
Het is de bedoeling dat het wetsvoorstel vanaf 2016 stapsgewijs ingaat. Begonnen wordt met eenvoudige nieuwbouw en seriematige verbouw. De komende tijd zal worden gewerkt aan verdere uitwerking van het nieuwe systeem en zullen partijen worden gestimuleerd om alvast met kwaliteitsbewaking aan de slag te gaan. Zo wordt ervaring opgedaan. Later volgt uitbreiding van het systeem naar andere meer complexe bouwwerken.
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
Meer informatie over de inhoud en de invoering van het nieuwe stelsel kunt u vinden op de website van het Instituut voor Bouwkwaliteit. Zie ook: Dossier Bouwregelgeving